Rozróżnienie pomiędzy „nieważne” i „nie ważne” może wydawać się drobnostką. Tymczasem jest bardzo istotne dla poprawności językowej. Bardzo często obserwowałem, że jest to jeden z typowych błędów, które uczniowie popełniają w pisowni. A więc, jak to jest z tym „nieważne” i „nie ważne”
Nieważne czy nie ważne. Reguła i wyjątek
Zacznijmy od reguły. Zgodnie z zasadami polskiej gramatyki, partykułę „nie” z przymiotnikami w stopniu równym piszemy łącznie. Co to oznacza? Stopień równy przymiotnika to forma podstawowa przymiotnika, która nie wskazuje ani na zwiększenie, ani na zmniejszenie cechy, którą opisuje. Na przykład, w zestawieniu „ważne, ważniejsze, najważniejsze”, przymiotnik w stopniu równym to „ważne”.
Zatem, zgodnie z tą regułą, poprawną formą jest „nieważne”. Można by pomyśleć, że to koniec dyskusji, ale tak nie jest. Istnieje bowiem wyjątek, który jest równie istotny.
„Nie ważne” – kiedy piszemy osobno?
Otóż, jeśli używamy „nie ważne” w kontekście wyraźnego zaprzeczenia, które jest poprzedzone spójnikiem „ale” lub jego synonimami takimi jak „choć, lecz” itp., wtedy partykułę „nie” z przymiotnikiem piszemy oddzielnie. Przykładowe zdania to: „Nie ważny, bo zapomniany” „Nie ważne, ale najważniejsze” „Nie ważne, lecz ciekawe”.
Dlaczego to jest ważne?
Możliwe, że zastanawiasz się, dlaczego taka różnica jest istotna. Otóż, chodzi o to, że pisownia „nie” z przymiotnikami ma jasno określoną regułę, ale ten wyjątek, o którym wspomniałem, jest ważny z perspektywy znaczeniowej. Pamiętanie o tym wyjątku sprawi, że Twoja wypowiedź pisemna będzie bardziej klarowna i precyzyjna.
Zobacz, jak piszemy: Przyspieszyć czy przyśpieszyć czy tez Tempo czy tepo
Przykłady użycia w zdaniach
Oto kilka przykładów użycia „nieważne” i „nie ważne” w zdaniach:
- Nieważne, jaki dziś dzień. Ważne, że mam wolne.
- Jak tak dalej pójdzie, to niedługo wszystko, co robimy, stanie się nieważne.
- I nieważne, że się przewracasz, ważne, że się podnosisz i idziesz dalej.
Podsumowanie
Czy to „nieważne” czy „nie ważne”? Odpowiedź brzmi: to zależy od kontekstu. Jeśli używasz przymiotnika w stopniu równym, zgodnie z regułą, piszemy „nieważne”. Jeśli jednak używamy „nie ważne” w kontekście zaprzeczenia poprzedzonego spójnikiem „ale” lub jego synonimami, wtedy piszemy „nie ważne” osobno. Pamiętanie o tym wyjątku pomoże Ci pisać bardziej precyzyjnie i klarownie.
